Uitzaaiingen van de alvleesklierkanker zijn te bestrijden met een verzwakte Listeria-bacterie waaraan een radioactief label is bevestigd. Dat blijkt uit onderzoek dat is uitgevoerd aan het Albert Einstein College of Medicine in New York (gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences, April 22^_nd 2013.

Alvleesklierkanker is een gemene, nauwelijks te behandelen vorm van kanker. Bij ontdekking is de tumor meestal al uitgezaaid. Patiënten worden doorgaans geopereerd om de primaire tumor te verwijderen en ondergaan daarna chemokuren welke doorgaans weinig effectief zijn. Minder dan vijf procent van de patiënten zijn na vijf jaar nog in leven.

Enkele jaren geleden ontdekten onderzoekers in New York dat een verzwakte vorm van de bacterie Listeria monocytogenes selectief uitgezaaide cellen van de alvlieesklierkanker infecteert. In de tumor cellen bleken de bacteriën beschermd tegen aanvallen van het immuunsysteem. Na deze ontdekking ontstond  het idee aan de bacteriën een radioactief isotoop te bevestigen, om zo de tumor te vernietigen. Gekozen  werd voor het isotoop rhenium-188, een betastraler met een betrekkelijk veilige halfwaardetijd van 17 uur. Na enkele dagen is er dus geen meetbare stralingsactiviteit meer waar te nemen. In muizen, waarbij bewerkte bacteriën in de buikholte waren gespoten, vonden de onderzoekers na drie weken 90 procent minder uitzaaiingen dan in onbehandelde muizen. De stralingsactiviteit werd vooral in de uitzaaiingen teruggevonden, in mindere mate in de primaire tumor en helemaal niet in het gezonde weefsel. Dat wil zeggen, met uitzondering van de lever en nieren in de eerste uren na de injectie, omdat die organen betrokken zijn bij het afvoeren van de bacteriën die onderweg door het immuunsysteem waren vernietigd. Dat deze organen desalniettemin ongeschonden bleven komt doordat straling vooral delende cellen treft. Die zijn er wel in de tumor, maar nauwelijks in de lever en de nieren.

Ondanks dit resultaat zijn de onderzoekers er nog niet. 90 procent vernietiging is nog geen 100 procent. Over de lange termijn effecten kan nu nog niets gezegd worden, maar dat het veel belovend is moge duidelijk zijn. Het onderzoek wordt vervolgd.

Referentie; artikel uit NRC van zaterdag 27 april 2013.

Voor het artikel over “Bacterie met radioactief label bestrijdt uitzaaiingen alvleesklierkanker” in the Scientist Magazine: Tumor falls to Radioactive Bacteria